Yaban hayatı koridorları neyi ifade eder? Ve neden önemlidir?

Ayhan Küyük

“Yaban hayatı koridoru” terimi, yaban hayatının göçü veya yayılması için peyzajdaki herhangi bir doğrusal özelliği ifade etmek için kullanılır. Yaban hayatı veya biyolojik koridorlar, habitatları birbirine bağlama ve popülasyonların izolasyonunu azaltma imkanı sunar.
Doğrusal bir özelliğin boşluklar tarafından ne ölçüde kırıldığı, koridor işlevi açısından çıkarımlara sahiptir. Doğal özelliklerin parçaları veya belirli bir habitat türü, yaban hayatının dağılmasına veya göç etmesine de olanak sağlayabilir .Bazen bunlara "basamak taşları" terimi de denir.Gittikçe parçalanan bir kırsalda, yaban hayatı koridorlarının rolü daha büyük bir önem kazanmıştır.
Habitat kaybı ve parçalanma nedir?
Bir zamanlar tamamen doğal olan dünyamız insani gelişmeyle tarım, şehirler, kasabalar, yollar ve demiryolları ve büyük barajlar tarafından parçalara ayrıldı .Büyük habitatlar bozuldu ve hayvan popülasyonları, aralarında çok az temas olan veya hiç temas olmayan daha küçük alt popülasyonlara bölündü. Bu, türlerin hayatta kalmaları için çok zararlıdır. Giderek kentleşen bir dünyada, yaban hayatı koridorları sayısız türün hayatta kalması için hayati önem taşıyor.
Habitat kaybı ve parçalanma, yaban hayatımız için büyük tehditlerdir. Parçalanma, habitatın kaybolması sürecidir, bu da daha küçük, izole habitat parçalarına neden olur. Dolu bir yapbozun resmini çizerseniz, oradan parçalar çıkarırsanız, parçalanmış bir yapboz yaratırsınız .İşte habitat parçalanması böyle görünür.
Yaban hayatı koridorları nelerdir?
Yaban hayatı koridorları, doğadaki komşularımızın hayatta kalması için hayati öneme sahiptir. Aksi takdirde küçük ve izole olacak olan habitatlar sıkışan türler kaybolmaya mahkumdur.
Koridorlar yaban hayatı habitatlarını birbirine bağlamak, biyolojik çeşitliliğin yeniden sağlanmasına ve korunmasına yardımcı olarak, yaban hayatı popülasyonlarında genetik çeşitliliği korumak için önemli habitatlar arasında hareket etmeye izin verir. Bu olmadan, yerel yok oluşlar meydana gelebilir.
Doğal komşularımızın karmaşık günlük gereksinimleri, bir yerden bir yere güvenli bir şekilde seyahat etmelerini, yuvalama alanları, yiyecek, su, dinlenme yeri ve barınak aramalarını gerektirir. Yaban hayatı koridorları, parçalanmış manzaralarla dolu bir dünyada biyolojik çeşitlilik bulmacasının temel parçalarıdır.
Peki bu koridorlarda kim dolaşıyor?
Herkes! Karasal memelilerden su hayvanlarına; yaban hayatı koridorları hem karada hem de suda olabilir. Sadece yaban hayatının habitatlar arasında seyahat etmesine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda her tür tarafından benzersiz şekilde kullanılabilirler.
Özellikle ormandaki çalılar, memelilerimizin yaklaşık %50'sini, kelebeklerimizin %30'unu ve ormanlık kuşlarımızın %80'ini, ayrıca amfibileri ve sürüngenleri de besleyerek yaban hayatı için özellikle değerlidir. Hayvanların ve böceklerin gelişmesine izin veren kendi mikro iklimlerine sahiptirler.
Yaban hayatı koridorları nasıl oluşturulur?
Daha önce tarımsal kullanım için ayrılmış parçalanmış ormanlık alanları birbirine tarımsal ormancılık projeleri ile doğal komşularımıza da yardımcı olacak şekilde çalılıklar ve ağaçlar ile yeni nesil ormanlık alanlar(koridorlar) meydana getirilmelidir.
Yeni yapılacak ağaçlandırma çalışmalarının etüt-projeleri mutlaka yaban hayatı yönetimi ve orman yönetiminin ortaklaşa kararı ile yapılmalı,bitki ve ağaç türleri ona göre seçilmelidir.Ayrıca amenajnan planları ekosistem tabanlı olarak mutlaka doğa koruma ve yaban hayatı yönetiminde iştiraki ile yapılmalıdır.
Bu arada gençleştirme çalışmaların habitat parçalanmalarına yol açmaması için orman yönetimi ve yaban hayatı yönetimi birlikte çalışmalıdır.Çünkü orman çok önemlidir. Sadece biz insanlar için değil, aynı zamanda yaban hayvanları ve bitkiler için de.
Ormanlarımıza dikkatli ve sürdürülebilir bir şekilde davranmalıyız. Ormanın sadece ağaçlardan ibaret olmadığını bilirsek, ormanı korumamız ve yok etmememiz gerektiğini o kadar iyi anlayabiliriz.