Sokak Hayvanlarının (Kedi-Köpek) Toplanması, Kimliklendirilmesi ve Barındırılması

.
Şehirlerin gelişmesiyle birlikte sokak köpekleri, ülkemiz şehirlerinde en ciddi kamu yönetimi sorunlarından biri ve halk tarafından yaygın bir endişe haline geldi. Sayın Cumhurbaşkanımızda konuya el atarak sorunun yasa ile çözülmesi gerektiğini vurgulayarak kamuoyuna bir mesaj vermiştir.
Evet sorun gerçekten çok büyük. Özellikle vahşi köpek sürüleri , ülkemizin şehirlerinde ,cadde ve sokaklarında dolaşıyor. Başıboş köpeklerin şehir ortamı ve insan sağlığı üzerinde birçok olumsuz etkisi vardır. Başıboş köpekler gürültü kirliliğine, dışkı çöpüne ve trafik kazalarına neden olur. Başıboş köpekler, yola girdiğinde çarpışmaya neden olabilir ve bu da başkalarının ve ayrıca kendilerinin de yaralanmasına neden olabilir .Dahası, sokak köpekleri insan sağlığı ve yaşamı için daha büyük bir tehdit haline geldi. Sokak köpekleri, ölümcül kuduz hastalığının başka canlılara aktarılmasında rol oynamaktadır.
Son zamanlarda ülkemizin çeşitli şehirlerinde yaşanan çocukların ve kadınların yaralanmalarına sebep olan köpek saldırıları tüm Türkiye’de endişe ile izledi. Öncelikle yaralanan kardeşimize acil şifalar diliyorum. Bu tür istenmeyen olaylar özellikle şehirlerde yaşayan başı boş köpek sorununun toplumda kanayan bir yara olduğunu tekrar tekrar gündeme getirmektedir. Ancak zaman zaman da olsa sahipsiz hayvanların maruz kaldıkları kötü muameleler de unutulmaması gerekir.
Şurası bir gerçek ki İnsandan sonra dünyada en fazla yayılmış tür köpeklerdir. Araştırmalara göre; dünyada insan nüfusunun ortalama %10 -11’ine denk geldiği, Bunun da %75’ inin sahipsiz köpeklerden oluştuğu ifade edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya genelinde 600 milyona yakın sokak hayvanı olduğu düşünülürken bu sayının 1 milyarı aşkın nüfusu olan Hindistan'da 80 milyon, yaklaşık 11 milyon nüfuslu Yunanistan'da ise 3 milyon olduğu tahmin ediliyor. İzmir Veteriner Hekimleri Odası'nın 2017'deki açıklamasına göre Türkiye'de yaklaşık 10 milyon başıboş sokak köpeği olduğu tahmin edilmektedir. Dünya çapında 400 milyondan fazla sokak köpeğinin olduğunu ve her yıl 55.000 kişinin kuduzdan öldüğünü belirtmektedir.
Başıboş köpek sorununun birçok nedeni vardır. En önemli sebep sahipleri tarafından terk etme davranışlarıdır. Sahiplerinin konut değişiklikleri, yazlık ve yayla dönüşlerinde , hayvanın hastalanması tedavi için paranın bulunamaması ,evcil hayvanların fizyolojik özellikleri, beslenmeye masraflarının artması gibi bazı nedenlerle çok sayıda köpek sokağa ve kırsal alana terk edilmektedir. Bu arada kaybolan köpekler de başıboş köpeklerin miktarını da arttırmaktadır. Sterilizasyon olmadan, sokak köpeklerinin sokaklarda doğum yaparak çoğalması da önemli bir nedendir. Yukarıda sayılan nedenlerle sokak, cadde ve bulvarlar üzerinde bulunan başıboş köpeklerin acilen çözülmesi gereken çok ciddi bir sorun haline geldiği görebilir.
Peki ne yapmak gerekir?
Başıboş köpeklerle başa çıkmak için mevcut seçenekler arasında itlaf ,barındırma, aşılama ve kısırlaştırma, sivil toplum kurtarma eylemleri ve programları bulunmaktadır:
Bunların arasında öldürme olayı insanlık dışı bir vaka olduğu için kesinlikle yapılacak olan yasa tasarısına konulmamalıdır. Başıboş köpeklerin ortaya çıkması sorunu ile birlikte, onları kurtarmak için birçok gönüllü kuruluş ve program bulunmaktadır. Örneğin ; Köpek Kurtarma ve sokak köpeklerinin (toplu kısırlaştırma) programı.
Ancak, mevcut duruma göre bu seçenek şehirlerimizde başıboş köpek problemini etkili bir şekilde çözememiştir. Zira mevcut mevzuat gereği şehir hayvanlarının denetim ve izleme yetkisi Tarım ve Orman Bakanlığı’na, gerekli mücadelenin yürütülmesi de yerel yönetimlere verilmiştir. Bu bölünmüşlük istenen sonucun alınmasında yetersizlikleri de beraberinde getirmektedir.
Çevrenin yanı sıra halk sağlığını iyileştirmek, başıboş köpek sorununu daha iyi çözmek için Beş Yıllık Plan yapılmalıdır. Beş Yıllık Planın özü, yerel yönetimler tarafından şehirlerdeki sokak köpekleriyle başa çıkmak için bir dizi politika ve programın oluşturulması ve uygulanması gerektiğidir.
TBMM hayvan hakları yasa tasarısını en kısa zamanda meclise getirerek ve yasalaştıracaktır. Yasada , sokak köpekleri için tanımı, barınması, beslenmesi ve yönetimi ile yasal hakları açıkça tanımlamalıdır. Başıboş köpeklerin izlenmesi ve yönetimi için sağlam bir sistem kurulması gerekmektedir.
Devlet ve ilgili kamu sektörleri, sokak köpekleriyle aşılama ve kısırlaştırma, tıbbi ve kurtarma hizmetleri için gerekli ve yeterli hizmetleri sağlamak zorundadır. Halk sağlığı ve çevresel acil durum, başıboş köpek hastalıklarının önlenmesi ve tedavisi konusunda hizmetleri de iyileştirmelidir.
Devlet, sivil toplum dışı sokak köpeği koruma örgütleri ve programları için mali ve politik desteği sağlamak ve arttırmak zorundadır. Devletin, çözümler konusunda sivil toplum örgütleriyle iletişimi geliştirmesi gerekiyor.
Yerel yönetimler ,sokaklarda başı boş gezen köpeklerin toplanması, tedavi, bakım ve kimliklendirilmesi , sahiplendirmesi ,eğitim (İnsan ve hayvan) ve geçici barınaklar öncelikle sorunların çözülmesinde önemli rol oynamalıdır .
“Sosyal Sorumluluk Projeleri” yürüten holdinglerden, toplum ve hayvan sağlığı alanında çalışan özel kuruluş ve firmalara kadar Avrupa Birliği’nin hibe ya da kredilerinden, vakıflardan kalkınma ajanslarından ,Tarım ve Orman Bakanlığı destekleme ödeneklerinden, Büyükşehir Belediyesi bütçesinden karşılanabilecek ödeneklerle sokak hayvanlarının (kedi-köpek) toplanması, kimliklendirilmesi ve barındırılması projeleri mutlaka desteklenmelidir.