Ormancılıkta zararlı böcekler ile mücadele...

Ormanların böcekler tarafından tahrip edilmesi, günümüzde ormancılıkta çok ciddi bir rol oynamakta ve amenajman planlarını alt üst etmektedir. Orman ekonomisinin başarısı için bununla bağlantılı zarar göz önüne alındığında, buna büyük önem vermemiz ve ormanlarımızı bundan korumaya yönelik önlemleri pratik bir açıdan inceleyeceğiz.
Ormanlarımıza zararlı olan böcekler ekosistemden asla kaybolmaz, ancak ormanlarda az sayıda bulundukları ve zararları yalnızca kuru ve hastalıklı tek ağaçlarda tespit edildiği sürece zararları ancak algılanamayacak derecede tespit edilir. Bu hadisede doğal kabul edilmelidir. Ancak ormancılık için bunlardan kaynaklanan zarar, yalnızca çoğalmaları ve bir dizi orman ağacını, tüm orman alanlarını yok etme tehdidinde bulunmaları durumunda fark edilir hale gelir.
Ormancılık açısından şüphesiz zararlı olan bu miktardaki üremeler periyodik olarak zaman zaman meydana gelir ve üremeleri için uygun çeşitli koşullarla yakından bağlantılıdır. Bu koşullar arasında hava durumu, ormandaki böcekler için besin bolluğu derecesi, böceklerin doğurganlığı ve böceklerin doğal düşmanlarının yokluğu veya önemsiz sayıda olması yer alır. Bu dört koşulun tümü, ormanda ortaya çıkan zararlı orman böceklerinin sayısını önemli ölçüde etkiler. Sıcak ve nemsiz kuru hava genellikle böceklerin üremesini kolaylaştırır. Soğuk ve nemli hava, don ve şiddetli yağmurlar çoğu zaman zararlı orman böceklerinin ormanlardan kaybolmasına neden olur.
Kızılçam ormanlarımızda ağaç yapraklarına zarar veren çam kese böceklerini saymasak en ünlü orman zararlılarından biri hiç kuşkusuz kabuk böceğidir. Bu böcek çam kese böceğinin aksine ağacın gövde ve dallarında faaliyetleriyle ağaçlara zarar vermektedir. Kabuk böceği larvaları, odunla beslenerek yaşadıkları ağaçların içinde bulunabilir. Yetişkin böcek ağaç gövdesinde açtığı delikten uçarak ve bunu yılda birkaç kez tekrarlayarak zararlı faaliyetini sürdürür. Çam, ladin ve göknar gibi orman ibreli ağaçlardan ağaçlarının başlıca zararlılarından biridir. Ancak bu zararlıyla mücadele etmenin, ormanlarımızı kurtarmaya yardımcı olacak yöntemleri var.
Günümüzde ormanlara zarar veren böceklerin önceki dönemlere göre çok fazla çoğalmasının en önemli nedeni , küresel iklim değişikliği sonucunda ormanların giderek daha kuru hale gelmesi. Böcekler, özellikle de larvaları ve tırtılları nemli, ortamlarda kaçınır ve çoğunlukla kuru çam ormanlarını mesken tutar. Böcekler, açlık nedeniyle zorlanmadıkları ve kuru ormanlarda kendilerine daha fazla yiyecek buldukları sürece, her zaman kuru orman alanlarına saldırır ve buralardan diğer alanlara doğru hareket ederler.
Böceklerle beslenen hayvanların varlığı, zararlı orman böceklerinin aşırı çoğalması nedeniyle ormanlarımızın yıkıcı etkilerini önlemeyi amaçlayan en temel ekonomik ve biyolojik önlemlerinden biridir.
Ormanda sadece zararlıları değil aynı zamanda faydalı böcekleri de bulabilirsiniz. Örneğin kırmızı orman karıncaları orman ekosistemlerinin gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca ormanda, bitkilerin hem düşmanı hem de yardımcıları olabilen farklı türde kelebekler de yaşamaktadır. Yırtıcı kelebekler diğer zararlı böceklerle beslenerek sayılarının kontrol edilmesine yardımcı olur.
Bunun yanında Orman Genel Müdürlüğü’nün merkez ve taşra birimleri tarafından ormanların sağlık durumu devamlı takip edilerek, zararlı böceklere karşı yapılan mücadelede doğaya uygun ve orman ekosistemini koruyan biyolojik mücadeleye ağırlık verilmektedir. Her yıl yaklaşık 30 farklı tür zararlı organizmanın ormanlarda oluşturduğu tahribata karşılık, yurt geneline yayılmış olan 46 adet laboratuvarımızda dört farklı faydalı böcek türü üretilerek biyolojik mücadele kapsamında ormanlara bırakılıyor. Ayrıca faydalı böcek üretiminin yanı sıra zararlı böceklerle beslenen böcekçil kuşların popülasyonunu arttırmak amacıyla da her ne kadar aynı tip kuş yuvası olsa da binlerce kuş yuvası ormanlara asılıyor.
Tüm bunların yanında orman faunası olarak nitelendirdiğimiz yarasa, gelincik, köstebek, kirpi, tilki, yaban domuzu, tüm küçük yırtıcı kuşlar, böcek tırtıllarıyla beslenen kargalar, saksağanlar sığırcıklar, ağaçkakanlar ve tırmanıcı kuşların çoğu, guguk kuşları ötücü kuşların neredeyse tümü, kuyruksallayanlar, ötleğenler, karatavuk, tarlakuşları, ibibik, ve bülbüller de ormanda zararlı böcekleri kontrol altında tutan doğal unsurlardır.
Adı geçen tüm bu orman faunasının korunması ve ormanlarda yok edilmesine veya sayılarının azaltılmasına yönelik girişimlerin titizlikle takip edilmesi gerekmektedir. Yukarıda adı geçen kuşları tuzaklarla yakalamak, yuvalarını tahrip etmek ve vurmak kesinlikle yasaklanmalıdır. Yakalayıp yok etmek değil, tam tersine ormanlarda böcek yiyen bu hayvanlara huzurlu, sakin, güvenli bir barınak sağlamaya özen göstermek, ormancılıkla ilgilenen herkesin takip etmesi gereken bir konudur.
Bu konuda özellikle orman içi ve kenarında yaşayan köylü vatandaşlarımızın yarasalara, baykuşlara, kurbağalara, yılanlara, kertenkelelere karşı duyduğu korku ve tiksinti duygusu tamamen yersizdir. Zehirli olduğu açıkça görülen yılanlar da dahil olmak üzere tüm bu hayvanlar kayıtsız şartsız korunmalıdır.
Bugün özellikle oluşturulmaya çalışılan orman dediğimiz şey, genellikle arka arkaya dikilmiş bir ağaç koleksiyonundan başka bir şey değildir. Bu ağaçların, farklı yaşlarda ağaçların ve ölü ağaçların bulunduğu gerçek, doğal bir ormanla çok az ortak noktası vardır.
Tek tür ağaçtan oluşan tek tabakalı girift kapalı ormanlarda yeterli tür ve sayıda kuş türlerine rastlanmaz .
Peki kuş tür çeşitliliğini ve sayılarını nasıl artıracağız?
Bu konuda yapay kuş yuvaları çözüm olmaktan uzaktır. Asıl yapılması gereken kuşlar için habitat ortamlarının oluşturulması ve mevcutların korunması gerekiyor. Bu bağlamda biyolojik çeşitlilik açısından, doğaya yakın orman kenarları her durumda bir değerdir.
Yumuşak bir geçişle birleşen ot, çalı tabakası ve ormanın yapısının ideal olduğunu göstermektedir. Orman kenarları, sınır biyotoplarıdır. Bu, iki farklı habitat, bu durumda açık arazi ve orman arasındaki biyotoplar anlamına gelir. Ve bu tür sınır biyotoplarında, tür sayısı genellikle bitişik habitatlardakinden daha yüksektir.Orman kenarları, nesli tükenmekte olan birçok bitki ve hayvana ev sahipliği yapmaktadır.
Orman kenarları, özellikle çevredeki alanın temizlendiği, yoğun olarak kullanılan tarlaların manzarayı şekillendirdiği yerlerde türlerin yayılması için bir atlama taşı olup ve biyotopların ağ oluşturmasına katkıda bulunmaktadır
Bir ormanın kenarı sadece orman faunasının sayısını artırmaz. Çok özel bir habitat olduğu için ne ormanın ne de açık arazinin hitap etmediği türleri barındıran başka bir habitat yaratır. Bunun nedeni birçok türün burada ormanın ve çayırların sunamayacağı bir yaşam alanı bulmasıdır. Bu açıdan orman kenarları, biyotop ağının önemli bir unsurudur.