Habitat ağaçları ne demek?

Habitat ağaçları, “boşluklar, kabuk cepleri, büyük ölü dallar, çatlaklar, özsu akıntıları veya gövde çürümesi gibi ekolojik mikro  (mikro habitatlar) sağlayan ayakta duran canlı veya ölü ağaçlar” olarak tanımlanır.

 Bu mikro habitatlar bir dizi hayvan, bitki ve mantar tarafından yaşamak, beslenmek ve üremek için bir yer olarak kullanılır.  Canlı ağaçlarda, büyük bir dalın kırılması ve açıkta kalan odunun çürümeye başlaması gibi doğal olarak oyuklar oluşabilir veya ağaçkakan gibi  kuşlar  birincil boşluk yuvaları buralarda inşaa ederler.Kabuk cepleri çürüme sürecinin bir parçası olarak kabuğun dökülmeye başladığı ölü bir ağaçta oluşabilirler.  Genel olarak, ayakta duran ölü ağaçların ve ölmekte olan ağaçların yüzlerce türe fayda sağladığı düşünülmektedir.

Peki habitat nedir?

Habitat, bir canlının hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu her şeyi elde edebildiği yerdir. Bunlar gıda, su, barınak, yırtıcılardan korunma,
eş bulmak, üremek ve yavrularını büyütmek için bir yerdir.Bir ağaç habitatı tam olarak yukarıda belirttiğimiz bir ortamdır .

 Bir ağaç habitatında hayvanlar hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları her şeyi elde edebilirler.  Ama bunu yapmadan önce, bir ağacı pek çok canlı için mükemmel bir yaşam alanı yapan özelliklerini düşünelim.

Orman planlaması için öneriler

Doğal orman rezervleri ve yaşlı orman adaları, yüksek mekansal yoğunlukta habitat ağaçlarının korunması için de uygun olan iki araçtır. Bu tür alanlar, tüm orman geliştirme aşamalarının temsil edilmesi için kalıcı olarak muhafaza edilmelidir. Yaşlı orman adaları, daha geniş korunan alanlar arasında basamak taşı olarak çok faydalıdır ve mümkün olduğunda 10 hektardan daha büyük olmalıdır.

Tipik doğal orman yapılarının işlevsel bir ağı için müdahale edilmeyen alanlara ek olarak, yönetilen meşcereler birçok habitat ağacı içermelidir .
Farklı ağaç türleri, ağaçla ilgili farklı mikro habitatlara sahip olduğundan, ikincil ağaç türleriyle karışık meşcereler mutlaka teşvik edilmelidir . Genel olarak, kısa ömürlü öncü ağaç türleri hızla mikro habitatlar oluşturur ve çeşitliliklerine büyük ölçüde katkıda bulunur.

Her silvikültürel müdahale için, ağaçla ilgili mikro habitatlar üzerindeki etkisi değerlendirilmeli ve habitat ağacı adayları , yani gelecekte mikro habitat taşıma potansiyeli olan ağaçlar tanımlanmalıdır. Değer ağaçlarının (elit ağaçların) pozitif seçimiyle, düşük ekonomik değerleri nedeniyle ortadan kaldırılması için bir neden olmadığından habitat ağaçları korunmalıdır. Habitat ağacı adayları, seyrelmeden itibaren genç orman meşcerelerinde bırakılmalı ve işaretlenmelidir.Mevcut uygulamada  genç meşçere bakımlarında   yaygın olan, istenmeyen azman ve değişik gövde yapılarına sahip canlı ağaçların negatif seçimi nedeniyle, mikro habitatların  gelişimi genellikle sınırlıydı.

Uygulama için öneriler

Habitat ağaçlarının korunması ve teşviki, silvikültürel bakım, seyreltme ve ağaç kesimi gibi tüm ormancılık faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır. Sonuç olarak, habitat ağaçlarının seçimi, sayısı ve dağılımına ilişkin özel bilgiler orman işletmelerinin işletme kılavuzlarına dahil edilmelidir.

Peki habitat ağaçları nasıl kaydedilir?

Ağaçla ilgili mikro habitatlar genellikle küçüktür. Örneğin, çıplak gözle 20 metre yükseklikte benekli bir ağaçkakan üreme boşluğunu keşfetmek zordur. Bu nedenle dürbünle çalışmayı  öneriyoruz. Ayrıca ağaçların yapraksız olduğu zamanlarda yapılan kayıtlar daha kolay ve daha doğru olmaktadır. Mikro habitatlar kayıtlarının doğruluğunda da önemli bir rol oynar.

 İdeal olarak, kayıtlar iki kişilik ekipler halinde yapılır, ancak deneyimli bir kişi tek başına da eksiksiz kayıtlar yapabilir. Her ağaç gövdesinin tabanından tepesine kadar denetlenir. Ağacın etrafından gövdenin alt kısmı için bir kez ve üst kısım ve taç için daha büyük bir mesafede ikinci kez dolaşmak en iyisidir. 

Bir ağacın dikkatli bir şekilde gözlemlenmesi, ağacın boyutuna, mikro habitat  sayısına, eğime ve envanterin ayrıntı düzeyine bağlı olarak bir ila üç dakika arasında bir süre gerektirir.

Yönetilen meşcerelerde, ormancılığın ağaçla ilgili mikro habitatlara bağlı organizmalar üzerindeki etkisini azaltmak için hektar başına en az altı ila on habitat ağacı hedeflenmelidir. Habitat ağaçlarını seçerken , mikro habitat taşıyan, yaşlı veya büyük ağaçlara odaklanmalıdır . Erken yaşta mikro habitat  taşıyan ağaçlar, büyük olasılıkla yaşlandıkça daha fazla mikro habitat  geliştirecektir. 

Genel olarak, çap, mikro habitat  sayısı ile pozitif olarak ilişkilidir ve en büyük ağaçlar, en fazla mikro habitat  çeşitliliğine sahiptir. Kural olarak, kayın,meşe ,karaçam,sarıçam ve kızılçam için > 50 cm ve göknar için > 65 cm çapında habitat ağaçları seçilerek tüm olası mikro habitat  türleri elde edilebilir. Yaklaşık 90 cm (kayın,meşe ,karaçam,sarıçam ve kızılçam ) veya 100 cm (göknar) çapından itibaren ağaçlar, daha ince ağaçlardan önemli ölçüde daha fazla  mikro habitat taşır.

Ayrıca mikro habitatları hızla geliştirdikleri için öncü ve ortak baskın ikincil ağaç türlerini de mutlaka korunmalıdır.Gruplandırılmış ve dağınık habitat ağaçlarının bir kombinasyonunu hedeflenmelidir.

Orman kenarlarında ,akarsular ,gölet veya göl kıyıları gibi yapılar boyunca habitat ağaçlarına özellikle dikkat edilmeli , çünkü özsu akıntıları veya çatlaklar gibi belirli mikro habitatları ormanın iç kısmında olduğundan daha yaygındır.

Canlı ağaçlardan ortalama olarak daha fazla mikro habitatları taşıdıkları ve belirli mikto habitatların büyük bir kısmını, özellikle mantarlı gövdeleri ve çatlakları sağladıkları için budaklı ağaçlar  mutlaka korunmalıdır.
Habitat ağacı kayıtları için alandaki  habitat ağaçlarını işaretlenmeli ve onları uzun vadede güvenceye almak ve korumak için koordinatlarını ve diğer özelliklerini (çap, ağaç türleri, mikro habitatları) kaydedilmelidir.Bu aynı zamanda gelecekteki sürdürülebilir orman yönetiminde karar vericilerin bu habitat ağaçlarını orman planlamasında dikkate almalarını sağlayacaktır.