Fay hatların ağaçlandırılması...

Dünya yüzeyinin altındaki basınç, bir çıkış yolu bulana kadar kademeli olarak artar.  İki tektonik levhadan, bir yanardağdan veya bir fay hattından gelen enerji olsun, sonuç her zaman aynıdır.Yer sallanır ve şehirler kaosa sürüklenir.Biz buna deprem veya sismik olay diyoruz.  

Bir ay önce Kahramanmaraş merkezli iki depremin meydana getirdiği yıkımı etkisinin doğayı gözlemleyerek birçok bitki türünün depreme kendi yapılarımızdan daha iyi dayandığını görülmektedir.Peki bu neden?  Doğadan bunu nasıl öğrenebiliriz?  

Kahramanmaraş merkezli iki deprem ve Hatay’da meydana gelen deprem ile en az 3 fay segmenti kırılmış oldu. Toplam yüzey kırığı uzunluğu 500 kilometreyi aşmış durumda.Bu fay hatlarının üzerinde en az 50-100 metre genişliğinde bir banda yapılacak olan bir ağaçlandırmanın 3 farklı faydası bulunmaktadır.

1-Fay hattı boyunca yapılacak ağaçlandırmalar bize 50 hatta 100 yıl boyunca gelecek nesillere önemli mesajlar verecektir.5-10 yıl sonrasında doğa olaylarının ve arazi işlemelerinin bu fay hatlarını yok edeceğini düşünürsek fay boyunca yapılacak ağaçlandırmalar uzaydan dahi rahatlıkla görülecektir .

2-Fay hatlarına yapılacak ağaçlandırmalar ile bir fay izi boyunca zeminin sarkması veya eğilmesi, oradaki ağaçların eğilmesine ve hatta devrilmesine neden olur.  Bu ağaçlar büyümeye devam ederse, yeni yıllık halkaları aşırı bir asimetri gösterir - ağacın aşağı eğimli tarafındaki halkalar yukarı tarafındaki halkalardan çok daha geniştir.  Bu fark, ağaç çevresinde birden fazla karot sondajı yapılarak okunabilecek bir kayıt bırakır.  Daha sonra, ağaç halkası yaşlandırma yöntemleri kullanılarak, tarihsel kayıtlar tutulmadan önce meydana gelen depremlerin tarihlendirilmesi mümkün olabilir.  Son bin yılda meydana gelen çok büyük depremleri belirleme ve tarihleme yeteneği, deprem riskinin belirlenmesinde ve gelecekteki depremlerin tahmin edilmesinde önemlidir.

Ağaçlar, en eski tarihsel raporlardan önce meydana gelen fay hareketleri hakkında bilgi kaynaklarıdır.  Bu tür kanıtlar, depremlerin sismik olarak aktif olduğu bilinen faylar üzerinde ne zaman tekrarlanacağına dair tahminleri iyileştirmek ve yakın geçmişte hareket kaydı olmayan aktif fayları belirlemek için kullanılabilir.

3-Ülkemizde meydana gelen ve büyük yıkımlara yol açan depremlerle sarsılırken, bilim insanları ağaçların depremin neden olduğu hasarı hafifletmedeki avantajlarını gösteren çalışmalara işaret ediyor.

Hem tarım arazilerinde hem de kentsel alanlarda ağaçların varlığı, gölge, daha düşük sıcaklık, hava temizleme ve bitki ve hayvanlar için bir yaşam alanı gibi faydalar sağlar.Bununla birlikte deprem gibi doğal afet sırasında da yaralanmalardan korunma yetenekleri de anlaşılmıştır.

Bilim insanları bir vinçten titreşimler üreterek ve sismometrelerle etkilerini ölçerek, rezonansa giren ağaçların belirli frekanslardaki yüzey dalgalarına karşı yerel koruma sağladığını keşfettiler.

Doğal bir ormanda, araştırmacılar, ağaçların düzensiz yüksekliğinin ve aralarındaki boşlukların, ağaçsız önceki yöntemlere göre daha geniş bir frekans aralığına karşı koruma sağladığını belirtti.

Çalışmalar, ağaç ve bitki köklerinin sismik dalgaları yeryüzünde dağıtmaya yardımcı olduğunu ve böylece kara üzerindeki kuvvetlerini azalttığını göstermiştir.  Aynı zamanda basınç ve titreşimler ağaç tepelerinden yukarı doğru salınır,Hatta uzmanlar, depremlerin ana nedeni olan yapıların çökmesini önlemek için deprem eğilimli bölgelerdeki binaların etrafına ağaç dikilmesini önermektedir.Buradaki fikir, ağaçların binaların etrafındaki belirli yerlere yerleştirilmesinin, bir depremin etkisini azaltacak sismik dalgaları dağıtabilmesidir.  Plan, dalgaların bunun yerine toprağın derinliklerine gönderilmesi olacaktır.

Fransız fizikçi olan Academic College of Engineering'de araştırmacı Profesör Adi Wolfson ;yapıların bir sıra ağacın arkasına yerleştirildikleri takdirde sismik dalgaların hasarından çoğunlukla izole edilebileceğini gösteren bir çalışma yürüttü.Aynı araştırmada, ağaçların boylarının değiştiği bir ormanda, sismik dalgaların geniş bir frekans aralığından doğal olarak daha iyi korunduğunuzu gösteriyor.

Bilim insanları,insanlığın gitgide daha fazla gökdelen ve enerji santralleri ve su arıtma tesisleri gibi karmaşık altyapı türleri inşa etmeye devam ettikçe, birçok hayatı kurtarabilecek bazı doğal korumanın öneminin anlaşılmasını şiddetle  tavsiye ediyor.