DİNLERİN ORTAK YÖNLERİ VARDIR
Din sosyolojinin konusuna giriyor. Sosyologlar, dinlerin ortak yönlerini saptadı. Bilşmsel araştırmalr sonunda ortaya çıkan ortak yönleri aşağıya çıkarıyorum.
1. Heer dinde TAPILAN vardır. Tarihi süreç, çoklu tapılan ile başlamış. Semavi dinler ile teke düşmüştür.
2. Her dinde TAPINAK vardır. Tarihi süreç, Sümdeki ZİGGURATLAR ile başlamıştır. Yahudiler, SÜLEYMAN MABEDİNİ kutsallaştırdılar. Sinagoklar mabed görevi yapıyor. Hristiyanlar, KİLİSELERE tanrının evi diyor. İslamiyette kutsal mekan yok. Ancak, İslam dini sosyolojinin etkisinden kurtulamadı. Kabe kutsal mekana dönüştü. Camiler tapınak gibi kullanılıyor.
3. Her dinde ARACI BİR SINIF vardır. Sümer rahipleri örnek alınmış ve devam etmiştir. Mısırda rahipler, siyasi güç dahi kazandılar. Yahudilkte, hahamlar aracı olmadıklarını, öğretmen olduklarını söyler. Ama yahudi milleti onları aracı sınıf olarak algılıyor. İslamiyette Allah ile insan arasına kimse giremez. Kuran “Allah size şah damarınızdan daha yakındır” diyor. Ancak, sosyolojinin kuralından İslamiyet kendini kurtaramadı. Aracılardan geçilmiyor.
4. Her dinde MUCİZE vardır. Yahudiler, MUSANIN taşa vurup su çıkardığına inanır. Denizi yarıp, yahudileri deniz yatağından geçirdiğine inanır. Hristiyan, Hz İsanın ölüyü canlandırdığına inanır. Hz. Muhammede “bize bir mucize göster, gökten sofra indir” dediler. Maide suresi indi. Maide suresini okuyunuz.
5. Her dinde İYİLİK ile KÖTÜLÜĞÜN mücadelesi vardır. SÜMERLİLER iyi tanrı olarak ENKİYİ, kötü tanrı olarak ENLİLİ görüyorlardı. Bu anlayış, ZERDÜŞLÜKTE ORMAZD VE AHRİMANA dönüştü. Yahudilikte lanetlenmiş melek ŞEYTANA dönüştü. Yahudiliğn devamı olan Hristiyanlıkta, ŞEYTAN, Zerdüşlüğün AHRİMANI özdeşleşti. Hristiyanlığa göre şeytan dünyaya egemen olacak. İnsanın şeytanı yenmesi mümkün değil. Gökten İSA gelecek ve şeytanı yenecek. İnanları yanına laıp cennete götürecek. Müslüman için şeytan, insanın içindeki kötü ruhtan başkası değil. İnsan iradesi ile şeytanı yenebiliyor.
6. Her dinde “BİRİ BİZİ GÖZETLİYOR” inancı vardır. Esasen bu durum, devlet idaresi için gerekli ve çok şey ifade ediyor. İnsanlar gözetlendiğine inanınca, yanlış işler yapmaktan vaz geçiyor. İnsan ruhundaki kötülük, korku sayesinde önleniyor. Sosyolojinin tespit ettiği, biri bizi gözetliyor inancı, kitabı sağdan verilenler ve kitabı soladan verilenler tabiri ile semavi dinlerde yerini bulmuştur. İnsnaın yaptığı kötülükler ve iyilikler kitaba kaydoluyor. Hesap gününde karşısına çıkacak. Bu anlayış, insan ruhundaki dehşeti bir nebze oldun önlüyor.
7. Her dinde HESAPLAŞMA vardır. Mısırda hesaplaşma KALP üzerinden yapılıyordu. İnsanın kalbi, kuş tüyü ile kefelere konuyor. Kalp, tüyden hafif ise ölen kişi aydınlıklar diyarına gönderiliyordu. Semavi dinlerde hesap günü kıyamette yapılacak. İyiler cennete, kötüler cehenneme gönderilecek.
8. DİN toplumları STATÜKOYA hapseder. Din kuralları değişmezdir. Sosyolojik yapı ise sürekli değişir. Değişmden korkan din adamları, toplumu statükoya hapseder. Gelişme durur. Gelişen toplumlar karşısında, uluslararsı mücadele kaybedilir. Kaybeden taraf Ya esir olur. Ya da sömürge olur.
9. DİN sayesinde DEVLET İDARESİ KOLAYLAŞIR. Ve din kısa sürede siyasi mahiyet kazanır. Din adamları siyasi gücün temsilcisi ve uygulayıcısına dönüşür. Nitekim Firavunlar, tanrının dünyadaki temsilcisi idi. Hristiyanlıkta Papa tanrıyı ve TANRININ OĞLU SAYILAN Hz. İsayı temsil ediyor. Müslümanlıkta, tanrı ile insan arasına girmek yasak. Ama HALİFE din adına siyasi gücü temsil ediyordu.
9. Din ile BİLİM çarpışır. Bilim herşeye ŞÜHE ile bakar. Din ise her şeyin kaynağını TANRIYA bağlar. Nitekim SÜMER Medeniyetinde tanrı enki ne derse herkes ona uyuyordu. Bu anlayış, Hammurabi döneminde de devam etti. Baş rahip Hammurabi tapınağa giriyor, TANRI DEDİKİ diyerek yasaları oluşturuyordu. TANRI DEDİKİ geleneği, Hammmurabiden binlerce yıl sonra gelen Yahudilik, Hristiyanlık ve Müslümanlıkta aynen devam etmiştir.
Tanrı dediki sözü bilim ile çeliştiği zaman, dinin inandırıcılığı hızla sonlanıyor.
Şinasi Kara